Chùa Ông là một ngôi chùa của người Hoa, có lịch sử hình thành hơn 100 năm nay. Đây là một ngôi chùa có vai trò quan trọng trong đời sống tâm linh của người Hoa ở Cần Thơ nói riêng và người Cần Thơ nói chung. Hằng năm đến lễ giao thừa, nhiều người sẽ đến đây thắp nhang để tiễn năm cũ và gửi gắm ước vọng cho năm mới.
Chùa Ông (Cần Thơ) tọa lạc ở đâu?
Bản đồ vị trí chùa Ông
Là một ngôi chùa được xây dựng bởi những người Quảng Đông đến đây làm ăn, sự xuất hiện của chùa Ông như một biểu tượng của sự giao thoa văn hóa bản địa, giữa người Hoa và các dân tộc. Chùa Ông cũng là biểu tượng, thể hiện tinh thần đoàn kết của người Hoa khi đi làm ăn xa cố hương. Chính vì vậy ngôi chùa có một vị trí đặc biệt quan trọng tại mảnh đất Tây Đô.
Chùa Ông nằm ở địa chỉ: số 32 đường Hai Bà Trưng, thuộc địa phận phường Tân An, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ. Để đến đây, tùy vào điểm xuất phát, du khách có thể đi xe máy, xe ôm, taxi hoặc thậm chí đi bộ một cách dễ dàng. Nếu bạn đến từ các tỉnh thành khác, bước đầu tiên là đến thành phố Cần Thơ.
Công trình này cách chợ đêm Ninh Kiều và Bến Ninh Kiều chỉ trong khoảng 230m. Như vậy, du khách có thể kết hợp đi dạo, ghé Bến Ninh Kiều, check in cầu đi bộ bến Ninh Kiều và tham quan chùa Ông trên một tuyến đường.
Để đến chùa tại Bến Ninh Kiều, bạn có thể đi theo lộ trình bắt đầu từ khu vực trung tâm của Cần Thơ và đi theo đường 3A hướng về Võ Văn Kiệt. Tiếp tục đi thẳng trên đường Mậu Thân, hướng đến Ninh Kiều. Sau đó, đi theo đường Nguyễn Việt Hồng, đi đến Đại lộ Hòa Bình ở An Lạc và rẽ trái sau khi đi qua Cửa hàng bánh trung thu Kinh Đô (Cần Thơ). Đi về hướng đường Hai Bà Trưng ở Tân An. Tiếp tục đi cho đến khi bạn nhìn thấy ngôi chùa.
Chùa Ông (Cần Thơ) có gì hay?
Chùa Ông là một ngôi chùa theo phong cách Trung Hoa cổ kính có lịch sử từ thế kỷ 19. Được xây dựng bởi những người nhập cư Quảng Đông tìm kiếm cuộc sống mới ở Đồng bằng sông Cửu Long, ngôi chùa là minh chứng cho bức tranh văn hóa được dệt nên bởi cộng đồng người Hoa-Việt. Được trang trí bằng những tác phẩm chạm khắc gỗ tinh xảo, gạch ngói nhiều màu sắc và tác phẩm điêu khắc, phong cách kiến trúc phản ánh sự pha trộn hài hòa giữa ảnh hưởng của Trung Quốc và Việt Nam.
Dành riêng cho Quan Công, một vị tướng Trung Quốc được tôn kính và các vị thần khác gắn liền với sự thịnh vượng, ngôi chùa không chỉ là một địa điểm tôn giáo mà còn là trung tâm văn hóa nuôi dưỡng tinh thần cộng đồng. Trong suốt cả năm, Chùa Ông tổ chức các lễ hội, đám rước và nghi lễ sôi động thu hút cả người sùng bái và khách du lịch.
Du khách được chào đón khám phá khuôn viên chùa, đắm mình vào di sản văn hóa phong phú và chứng kiến sự giao thoa năng động giữa truyền thống Trung Quốc và Việt Nam. Chùa Ông là biểu tượng của sự thống nhất, đa dạng và mối liên hệ lâu dài giữa tâm linh và văn hóa ở trung tâm Cần Thơ.
Lịch sử ra đời của chùa Ông
Chùa Ông thực tế có tên là “Quảng Triệu Hội Quán”. Nó do nhóm người Hoa gốc từ Quảng Châu và Triệu Khánh xây dựng nhằm làm nơi thờ phượng, sinh hoạt hội nhóm… khi đến một nơi xa làm ăn.
Ngôi chùa được xây dựng vào năm 1894 và đến năm 1896 hoàn thành. Diện tích ngôi chùa tọa lạc là 532m2. Điều thú vị là gần như tất cả các vật liệu để xây chùa Ông đều được mang từ Quảng Đông sang.
Chùa có bố cục kiến trúc hình chữ Quốc, mái lợp ngói âm dương. Nhiều hạng mục được khắc hình rồng phượng, ông nhật, bà nguyệt rất chi tiết, công phu. Đức Phật duy nhất được phối tự ở chùa Ông là Quan Thế Âm bồ tát.
Chùa Ông theo các tín ngưỡng của người Việt, tuy vậy vẫn có những ngày lễ riêng của người Hoa. Cụ thể: một số ngày lễ như Lễ giỗ Ông Bổn ngày 15/3 âm lịch; ngày vía Quan Thánh Đế – Quan Công vào 24/6 âm lịch; ngày vía Thiên Hậu 23/3 âm lịch.
Theo chia sẻ của Ông Huỳnh Đỉnh Chung, Giám đốc Bảo tàng TP. Cần Thơ: Người Hoa đã đến sinh cơ lập nghiệp tại ĐBSCL/ Cần Thơ khoảng từ thế kỷ 17-18. Sang cuối thế kỷ 19, chùa Ông mới được xây dựng. Nó ra đời vào đúng thời kỳ Cần Thơ đã phát triển mạnh mẽ về giao thông, buôn bán sầm uất, sung túc nhất. Đây cũng chính là lúc người Hoa tụ hội về rất đông.
Vào thời điểm chiến tranh, chùa chính là nơi cưu mang, tá túc cho rất nhiều dân nghèo, không phân biệt tôn giáo, tín ngưỡng…
Cho tới nay, mọi thứ trong hội quán vẫn được giữ nguyên vẹn, chưa mất mát gì sau hơn 100 năm. Nếu bạn đang muốn tìm hiểu về văn hóa của người Hoa trong lòng Nam Bộ, đây chính là một nơi nên ghé qua khi có dịp đến với Cần Thơ.
Điểm đặc biệt trong kiến trúc của Chùa Ông
Ngôi chùa được chạm nổi phù điêu khắp nơi, bao gồm các bao lam, hoành phi, liễn đối… Nội dung của những bức phù điêu được lấy từ các câu chuyện huyền thoại, lịch sử Trung Hoa như Tam Quốc Chí, Đông Chu Liệt Quốc, Ngũ Hổ Bình Tây, Bát Tiên Quá Hải… Các kỹ thuật chạm chìm quy ước với họa tiết mai, lan, cúc, trúc, chim phụng, v.v…
Chùa được xây dựng theo lối kiến trúc đền miếu thường thấy của người Hoa. Từ ngoài nhìn vào sẽ thấy đủ mọi sắc màu rực rỡ, đẹp mắt. Ngôi chùa xuất hiện đặc biệt nổi bật trên dãy phố Hai Bà Trưng của quận Ninh Kiều. Đặc biệt, trong chùa có chiếc chuông đồng đúc từ năm 1892.
Tham quan chùa, du khách sẽ thấy hai bên cửa chính có 1 đôi lân, biểu thị cho sự thịnh vượng. Những chiếc lồng đèn được treo hai bên cánh cửa. Biểu tượng Ông Nhật bà Nguyệt tượng trưng cho âm dương, điềm báo cát tường trong văn hóa của người Á Đông.
Bố cục chùa xây theo hình chữ quốc, lợp ngói âm dương. Các gờ bó mái bằng gốm tráng men lưu ly xanh biếc. Chùa cũng dùng các cột gỗ tròn sơn màu đỏ, kê tán đá xanh. Quanh các cột gỗ trang trí bằng các đôi liễn đối, các tấm hoành phi. Các chi tiết khác của công trình được trang trí bằng hoa văn mang phong cách cổ điển, sơn son thiếp vàng.
Tham gia các lễ hội văn hóa Trung Hoa tại Chùa Ông
Ngoài ra, để hiểu rõ hơn về ngôi chùa này, bạn sẽ có cơ hội tham dự các lễ hội văn hóa Trung Hoa. Một trong những lễ hội hấp dẫn nhất tại đây là lễ hội chùa Ông, sự kiện văn hóa chính của người Hoa. Lễ hội diễn ra vào ngày 24 tháng 6 (Âm lịch) hàng năm. Các lễ hội khác là lễ hội hoa hậu thiên đình diễn ra vào ngày 23 tháng 3 (Âm lịch) và lễ hội Ông Bổn vào ngày 15 tháng 3.
Ngoài ra, chùa Ông còn tổ chức hội thi đèn lồng 10 năm một lần. Nhân dịp này, những chiếc đèn lồng đẹp nhất sẽ được đấu giá và số tiền thu được từ cuộc đấu giá được sử dụng để xây dựng trường học, nghĩa trang, hỗ trợ trẻ em khuyết tật, trại trẻ mồ côi trong việc học tập và duy trì ngôi chùa này.
Ngoài ra, trong lễ hội còn có các hoạt động vui chơi như múa lân, múa rồng, thi võ thuật, biểu diễn sân khấu Quảng Triều,… Người dân và Phật tử đến dự lễ hội sẽ ăn mặc lịch sự, thắp hương, dâng lễ vật lên thần linh để cầu mong bình an, thịnh vượng cho gia đình.
Tại sao có tên Chùa Ông?
Chùa Ông thờ Quan Thánh Đế Quân (tức Quan Công trong Tam Quốc Diễn Nghĩa), do đó mọi người thường gọi là chùa Ông. Cũng có một số người gọi là chùa Bà vì tại đây còn thờ cả 2 vị Thiên Hậu Thánh Mẫu và Phật Bà Quan Thế Âm.
Chùa không giống với những ngôi chùa người Hoa khác là không có tấm bia khắc tên những người đóng góp xây dựng chùa hay ghi niên đại năm hoàn thành. Tuy nhiên ở mỗi tấm bình phong, cột gỗ, đôi liễn đều khắc tên tác giả, những người ủng hộ, năm hoàn thành.
Nhiều du khách đến chùa Ông để cảm nhận không gian linh thiêng và thành tâm cầu bình an cho gia đình, người thân. Hàng năm, vào dịp giao thừa, người dân ở Cần Thơ thường đến chùa, thắp hương tống tiễn năm cũ và gửi gắm niềm ước vọng vào năm mới. Đây cũng là một địa điểm tuyệt vời được nhiều du khách tìm đến, ghé thăm.
Thú vị hơn, chùa còn có lễ đấu đèn được tổ chức 10 năm 1 lần. Ai sở hữu được chiếc đèn lồng sẽ có may mắn làm ăn, thành đạt. Lễ đấu đèn này còn mang ý nghĩa tuyệt vời vì khoản tiền đấu giá không nhỏ sẽ được dùng làm từ thiện, đem phúc lộc đến với những người có hoàn cảnh khó khăn.
Hiện nay, ở Cần Thơ, Chùa Ông trở thành một biểu tượng, nơi thể hiện tình đoàn kết tương trợ giữa đồng bào người Hoa, và giữa người Hoa với các dân tộc khác trong khu vực. Chùa cũng đã được xếp hạng là Di tích Lịch sử – Văn hóa cấp quốc gia (năm 1993).
Ngoài ra, đây cũng trở thành một địa điểm sống ảo lý tưởng cho nhiều bạn trẻ đến check in.
Lưu ý khi đi Chùa Ông (Cần Thơ)?
- Là nơi chốn tâm linh, du khách khi đến đây nên lưu ý mặc trang phục nghiêm túc, phù hợp với bối cảnh.
- Vui lòng giữ không khí trang nghiêm cho ngôi chùa, không cười nói, đùa giỡn ồn ào khi tham quan, chiêm bái
- Nên cởi giày và mũ trước khi vào chùa. Để giày bên ngoài, đặt ở nơi chúng không chặn lối vào.
- Nếu chùa nhận tiền quyên góp, hãy để lại một chút để góp phần xây dựng và trùng tu chùa.
- Đặt điện thoại của bạn ở chế độ im lặng để không làm gián đoạn bầu không khí thiền định và tắt tất cả các thiết bị điện tử trước khi vào chùa.
Chùa Ông còn có ý nghĩa to lớn trong việc làm phong phú thêm nền văn hóa tôn giáo Việt Nam, tạo nên môi trường giao thoa với các tôn giáo, tín ngưỡng bản địa. Hy vọng qua bài viết về chùa Ông Cần Thơ, bạn đã có thêm nhiều thông tin thú vị về địa danh này.
